بازوى یك بانك

صرافى توسـعه صادرات بـه عنوان اولین صرافى مجاز بانك های دولتی كشـور در مرداد ماه سـال 1383 و در پی مصوبه شـوراى پول و اعتبار در سال 1382 كه به بانك هاى خصوصى و دولتى اجازه  می داد تا در قالب شـركت هاى سـهامى خـاص، صرافى هایى را خارج از نام بانك ها تاسـیس كنند، فعالیـت خـود را آغاز كرد. در گفتگویى كه با سـیدجلال جلیلیان، مدیر عامل این شـركت صرافى داشتیم، به تشریح اهداف تشكیل این شركت و چگونگى عملكرد آن پرداخت.

ارایه درگاه پرداخت ePayBank.ir برای توسعه صادرات  و رونق اقتصادی کسب و کارهای ایرانی

در صورتیکه میخواهید سایت خود را تبلیغ کنید کافیست در mycityad.ir درج آگهی کنید.

اسـتدلال شـوراى پول و اعتبار براى ایجاد یك شـركت صرافى وابسـته به بانك های دولتى چه بود؟

 تا پیش از این، صرافی هایى كه بانك مركزى مجوز فعالیت آنها را صادر میكرد، مربوط به بخش خصوصى بودند، بنابراین بانك مركزى اشــراف چندانی بر نحوه انجام كار آنها نداشــت. هدف از تشكیل صرافی های  دولتى این بود كه بانك مركزى بتواند سیاســتهایی خود را در مورد نرخ ارز، به شكل متمركزتر اعمال كند و نظارت كامل بر عملكرد آنها داشته باشد؛ ضمن این كه خدمات گســترده صرافی های  مجاز میتوانست از فعالیتهاى دلالى و شخصى و نیز برخوردهاى دوگانه و گزینشى با عموم مردم جلوگیرى كند.

 این نكته را اضافه كنم كه در واقع مجمع شركتهاى صرافى توســط بانكها تشــكیل مىشــود. در مورد شــركت صرافى بانك توســعه صادرات نیز كه اولین شــركت مجاز صرافى دولتى اســت (بقیه بانكها بعد از ایــن بانــك اقدام كردنــد) بانك توســعه صادرات 70 درصــد به صورت مســتقیم و 5 درصد به شــكل غیرمســتقیم سهم دارد و 25 درصد متعلق به صندوق تعاون و كاركنان بانك اســت. شــركت صرافى بانك توسعه صادرات در مرداد 83 تاسیس شد و از آنجا كه بانك توسعه صادرات یك بانك تخصصى ارزى است، شــركت صرافى بانك در ســالهاى اول فعالیت خود مقــام اول را از نظر فروش به خود اختصاص داده بود. براى مثال ســال گذشته بالغ بر 42 هزار میلیارد ریال گردش مالى داشــتیم كه برابر با حدود 2 میلیارد دلار اســت. البته با ورود شركتهاى صرافى سایر بانكها، كمــى میــزان خرید و فــروش ما كاهش پیــدا كرده اســت. هرچند اغلب آنها كارهایــى را انجام مىدهند كــه واقعا مجاز به انجام آنها نیســتند؛ براى نمونه در حال حاضــر صرافی های  بانكها نمىتوانند واحدهاى خارج از كشــور هم داشته باشــند و در آییننامه بانك مركزى چنین موردى دیده نشــده است. با این وجود برخــى از بانكها از جمله بعضى بانكهاى خصوصى بدون مجوز، واحدهاى خارج از كشــور ایجاد كردهاند. به همین دلیل میزان فروش آنها بیشــتر شــده است. البته این مســاله یعنی صدور مجــور فعالیت در خارج از كشــور، در بانك مركزى در حال بررســى اســت و شــاید در آینده چنین مجوزى به صرافی های  بانكها داده شود.

حاصـل عملكـرد شـما از نظـر اقتصـادی طـی سال های اخیر چگونه بوده است؟ عملكرد شــركت تا پایان ســال گذشــته یك روند صعودى داشت. اما همانطور كه میدانید؛ بعد از ركود بــازار جهانى به دلیــل بحران اقتصادی، بــازار داخل هم بــه هر حال تحــت تاثیر این ركود قــرار گرفت؛ صادركننده های ما بازار خارجى را از دســت داده بودند و در نتیجه میــزان ورود ارز به داخل هم كاهش پیدا كرده بود. به عبارت دیگر، میزان معاملات به شــدت افت كرده و به حدود 50 درصد معادلات سال گذشته رســیده است. حتى این مساله بر معاملات بازار فرعى بانــك مركزى هم تاثیر داشــته و حجم معاملات این بازار را نیز با افت مواجه كرده اســت. تمام این عوامل در ســال جارى بر بازار صرافى ها هم موثر بوده است. در 9 ماهه ســال جــارى میزان فروش مــا حدود 80 درصد ســال گذشته است. البته ســودمان را در واحد ارزبســیار كاهش دادیم تا بتوانیم از نظر میزان حجم معامله به ســال گذشــته نزدیك تر باشیم. به هر حال امســال سود ســال گذشــته را نخواهیم داشت، اما به نسبت شرایط، خوب است. اضافه كنم كه سرمایه شركت در آغاز مبلغ پنج میلیارد ریال بود كه در ســال 1384، با توجه به افزایش حجم عملیــات و نیز ارقام معاملات، شــركت نیاز مبرمى به افزایش ســرمایه پیدا كرد، و در نهایت طى دو مرحله، ســرمایه ثبتى شــركت به مبلغ پانــزده میلیارد ریال افزایش یافت.و در ســال 1387 هــم مجمع عمومی بــا افزایش 300 درصدى، ســرمایه شــركت را به 60 میلیارد ریال رساند.

تجربـه پنج سـال كار صرافى در حاشـیه بانك تخصصى صادرات كشور چگونه بوده است؟ بــه هر حال منافع متقابلى برای هم دو طرف وجود داشته اســت. منافع مستقیم و غیرمســتقیم سهامدار كاملا به شركت ما میرسد و به نوعى كلیه حواله هاى بانك از طریق این شــركت انجام مىشــود. از سوی دیگر، حمایــت بانك از ما، میزان فــروش صرافی را بالاتر میبرد و هر چقدر میزان فروش سالانه ما بالاتر میرود، ســود ســالیانه بانك هم بیشتر میشود. براى مثال علاوه بر ســود ســرمایه گذارى كه نصیب بانك میشود، معادل ســود صرافى از فروش ارز نیز متعلق به بانك است.

یكــی از موفقیتهــای صرافی ما، تدویــن اولین فرم خریــد و فــروش ارز بــوده كه هــم اكنــون در كلیه صرافیهــاى مجــاز بانكها به كار گرفته شــده و از ســوى بانك مركزى هم به عنــوان فرم نمونه به آنها ارائه شــده اســت. ما در عین حال، اولیــن و بهترین روش حســابدارى خرید و فــروش ارز را هم تدوین و پیاده سازى كردهایم كه اكثر صرافیهاى مجاز بانكها هم از همین سیستم نرمافزارى استفاده مىكنند.اولیــن دســتگاه تمام مكانیزه شــمارش و شناســایى اسكناس با امكان چاپ سریال اسكناس را هم صرافی توســعه صادرات تهیه كرده است و در حال حاضر به كلیه مشــتریان، فیش چاپى ســریال اســكناسهاى خریدارى شده یا فروخته شده ارائه مىشود. شركت ما با ابداع سیستم كد مشترى و به كارگیرى آن در اسناد مالى، برای هر كدام از مشتریان حقیقى و حقوقى خود یك عدد 8 رقمى اختصاص داده است كه در آیندهاى نه چندان دور میتوانند به صورت آنلاین جهت خرید و فروش ارز اقدام كنند.

عملیاتی كه صرافی بانك توسـعه صادرات انجام می دهـد بـا عملیـات صرافى هاى مجـاز بخش خصوصى چه تفاوت هایی دارد؟

 در ابتدا بهتر اســت در مورد تفاوت كار صرافی و بانك توضیــح بدهم؛ ببینید! هر كارى كه صرافى مىكند بانك هــم میكند، اما به طور خلاصــه؛ علت ایجاد صرافى در دنیا، ســرعت و نرخ مناســب فروش ارز بوده است. چون معمــولا در بانكها به دلیل بوروكراســى پیچیدهاى كه وجود دارد، ســرعت انجام كار و نرخ ارز ارائه شده مناسب نیست. صادركننده و یا واردكننده هم به شدت نیاز دارد كه كار را با سرعت انجام دهد، در حالی كه گاهى اوقات پیش آمده ارســال حواله در بانك حتى یك هفته هم به طول انجامیده است. علاوه بر زمان، نوساناتى هم كه در نرخ ارز وجود دارد كاملا بر قرارداد و معاملات تاثیر مىگذارد. نكته بعدى هم كه بین بانك و صرافى متفاوت است، برخورد پرســنل است. پرســنل بانكها به خصوص بانكهــاى دولتــى واقعــا برخورد خوبى با مشــترى ندارند. مشــترى مىخواهد پول خودش را بگیرد، اما با مشــكل مواجه مىشــود. همه ایــن دلایل موجب میشــود كه صرافیها از اســتقبال مردمى بیشــترى برخوردار باشند.

اما درباره ســوال شــما باید بگویم؛ در مــورد نوع كار تفاوتــی وجود نــدارد، اما تفاوت نــرخ خرید و فروش

در شــركت ما حدود سه ریال اســت، در حالی كه در صرافیهاى بخش خصوصى این تفاوت به 10 تومان هم میرســد. گاهى اوقات هم اصــلا جابجایى انجام نمیشــود؛ یعنی كسى را در كشورهای دیگر دارند، در اینجا ریال را از مشــترى مىگیرند و در آن كشــورها توســط اشخاص مرتبط با خودشــان، ارز مورد نظر را تحویل مىدهند. اگر هم كسى بخواهد به اینجا ریال بفرستد آنجا پول (ارز) را مىگیرند و اینجا ریال تحویل میدهند. نرخ را هم به صورت آزاد محاسبه میكنند. اضافه كنم كه چند سالى است در ایران، بانك مركزى متولى فعالیت صرافیها شــده اســت و تا پیش از آن، صرافیهــا از نیروى انتظامى مجــوز میگرفتند و كار میكردند. البته هنوز هم بخشى از صرافیها از نیروى انتظامــى مجوز فعالیت دارند، چون صرافی هایی  كه از بانك مركزى مجــوز میگیرند، باید تابع ضوابط ویژه بانك مركزى هم باشند، بنابراین بسیارى از متقاضیان نمیتواننــد مجوز بانك مركزى را بگیرند و كماكان با مجوز اماكن و نیروى انتظامى كار میكنند. البته بانك مركزى قصد دارد كم كم حلقه را تنگتر كند تا بتواند كاملا بر این بازار نظارت داشته باشد.

بـا توجه به اینكه شـركت شـما در كشـورهاى دیگر شـعبه ندارد، مشـكلات صادركنندگان ما در برخى كشورها براى نقل و انتقال پول چگونه برطرف می شود؟

 درســت اســت كه ما در این خصــوص نمى توانیم كارى انجام دهیم، اما بانك توســعه صادرات در اغلب كشورها شعبه دارد و نقل و انتقالات به وسیله بانكها انجــام مى گیرد. وقتــى ارز را از طریق بانك به داخل كشــور منتقل كنند، از طریق صرافى میشــود آنها را تبدیل به ریال كرد و از همان مزایایى كه گفتم، یعنی پاییــن بودن نــرخ و بالا بودن ســرعت تبدیل ارز در صرافى ها، منتفع شد.

دلیل اینكه شما نمایندگى خارج از كشور ندارید، تنها عدم موافقت بانك مركزى است؟

 بانــك مركزى اصلا این گزینه را ندیده بود. در واقع لزومى براى این مساله نمى دید. نقل و انتقال را از طریق سیستم بانكى انجام مى دهند و كنترلش هم امكان پذیر است. نقل و انتقال از طریق صرافى ها به نوعى از حیطه كنترل بانك مركزى خارج مى شود. بانك مركزى مایل است نقل و انتقالات از داخل شبكه بانكى صورت بگیرد تا بتواند میزان ورود و خروج را كنترل كند. البته از آنجا كه بانــك مركزى بر معامــلات صرافى هاى بانك ها اشــراف كامل دارد این مجوز را بانك مركزى احتمالا به صرافى بانك ها خواهد داد.